سنجش و ارزیابی هوش
هوش توانایی ذهنی است و قابلیت‌های متنوعی همچون استدلال، برنامه‌ریزی، حل مسئله، تفکر انتزاعی، استفاده از زبان و یادگیری را در بر می‌گیرد. اگر به دنبال سنجش و ارزیابی هوش کودک خود هستید به مرکز مشاوره امید مراجعه کنید.
هر چند نظريه پردازان متقدم، ايده‌های متعددی در باب ماهيت هوش ارائه كرده‌اند، اما در بيشتر تعاريف، چند مضمون مشترك وجود دارد كه از جمله آنها می توان از:
- ظرفيت (توانايی) يادگيری
- تماميت دانشی كه به دست آمـده است
- توانايی سازگاری يا انطباق با كل محيط، خاصه در شرايط جديد نام برد.
در حال حاضر چنانچه ما با مراجعه به محتوای آزمونهای موجود و اساس نظری آنها بخواهيم تعاريف ارائه شده را طبقه‌بندی كنيم می توانيم آنها را در چهار مقوله زير خلاصه نماييم:
الف) هوش به عنوان توان درک رابطه
ب) هوش به عنوان توان سازگاری با موقعيت‌های جديد
پ) هوش به عنوان ظرفيت يادگيری
ت) هوش به عنوان قدرت تفكر انتزاعی
آیا به دنبال ارزیابی هوش کودک یا نوجوان خود هستید؟ آیا می خواهید بدانید که کودک یا نوجوان شما در چه زمینه هایی هوش بالایی دارد؟
پیشنهاد می کنیم هرچه زودتر با ما تماس بگیرید و از متخصصین روانسنجی ما وقت بگیرید: 03832263295
ما از آخرین ورژن آزمونهای استاندارد وکسلر برای سنجش هوش استفاده می کنیم
مقیاس هوشی پیش دبستانی و ابتدایی وکسلر – ویرایش سوم ( WPPSI-III (
این تست یکی از پرکاربردترین تست های توانایی شناختی برای کودکان خردسال است و به‌عنوان یک ابزار بالینی که به صورت انفرادی اجرا می شود برای آزمون هوش کودکان ۲ سال و ۶ ماهه تا ۷ سال و سه‌ماهه استاندارد شده است. این ابزار اندازه‌گیری نوآورانه از رشد شناختی کودکان پیش‌دبستانی و خردسالان، ریشه در نظریات و پژوهش‌های معاصر دارد.
خرده آزمونهای WPPSI-III
مقیاس WPPSI-III از ۱۴ خرده آزمون تشکیل شده است. در جدول زیر خلاصه‌ای از خرده آزمون‌ها ارائه شده است.
|
خرده آزمون |
توضیح |
|
طراحی مکعب |
کودک ابتدا یک الگوی ساختنی یا شکلی از کتاب تصویر را مشاهده می‌کند و سپس در یک محدودۀ زمانی خاص با استفاده از مکعب‌های یک یا دو رنگی طرح را از نو می‌سازد. |
|
اطلاعات |
برای سؤال‌های تصویری، کودک با انتخاب یک تصویر از بین چهار تصویر به سؤال پاسخ می‌دهد. برای سؤال‌های کلامی کودک به سؤال‌هایی پاسخ می‌دهد که گسترۀ وسیعی از عناوین اطلاعات عمومی را می‌سنجند. |
|
استدلال ماتریسی |
کودک به ماتریس ناقصی نگاه می‌کند و از بین ۴ یا ۵ گزینه، قسمت حذف‌شده را انتخاب می‌کند. |
|
واژگان |
برای سؤال‌های تصویری، کودک نام تصاویر نمایش داده‌شده در کتاب تصویر را ذکر می‌کند. برای سؤال‌های کلامی کودک برای واژه‌هایی که آزمونگر با صدای بلند آنها را می‌خواند تعاریف مناسب ارائه می‌کند. |
|
مفاهیم تصویری |
۲ یا ۳ ردیف تصویر در اختیار کودک قرار داده می‌شود و او از هر ردیف یک تصویر را انتخاب می‌کند تا گروهی از تصاویر دارای خصوصیات مشترک را شکل بدهد. |
|
جستجوی نماد |
کودک یک گروه جستجو را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که آیا نماد گروه‌های جستجو هماهنگی دارد یا نه. |
|
استدلال لغت |
از کودک خواسته می‌شود تا مفهوم معمول و رایج توصیف‌شده در مجموعه‌ای از کلیدهای راهنما خاص را شناسایی کند. |
|
رمزگردانی |
کودک نمادهای هماهنگ با اشکال هندسی ساده را کپی می‌کند. کودک با استفاده از کلید، هر نماد را در شکل مطابق آن ترسیم می‌کند. |
|
درک مطلب |
کودک با توجه به فهم خود از اصول کلی و موقعیت‌های اجتماعی به سؤالات پاسخ می‌دهد. |
|
تکمیل تصویر |
کودک تصویری را می‌بیند و سپس به قسمت حذف‌شده اشاره می‌کند و یا نام ن را ذکر می‌کند. |
|
شباهت‌ها |
آزمونگر از روی جمله ناقصی که شامل دو مفهوم برخوردار از ویژگی‌های مشترک است، روخوانی می‌کند. از کودک خواسته می‌شود با ارائۀ پاسخی نمایانگر ویژگی‌های مشترک جمله را کامل کند. |
|
درک و فهم لغت |
کودک به گروهی شامل ۴ تصویر نگاه می‌کند و به تصویری که آزمونگر نام آن را با صدای بلند ذکر کرده، اشاره می‌کند. |
|
الحاق قطعات |
تکه‌هایی از پازل با ترتیبی استاندارد در اختیار کودک قرار داده می‌شود و او در ظرف مدت ۹۰ ثانیه برای تشکیل یک پازل درست و کامل قطعات را در کنار هم قرار می‌دهد. |
|
نام‌گذاری تصاویر |
کودک نام تصاویر نمایش داده‌شده در کتاب تصویر را ذکر می‌کند. |
همانند ویرایش‌های قبلی مقیاس وکسلر، WPPSI-III نیز نمرات هوش کلامی (VIQ)، هوش عملی (PIQ) و هوش کل (FSIQ) را به دست می‌دهد. علاوه بر این، ضریب سرعت پردازش (معروف به شاخص سرعت پردازش (PSQ) را می‌توان برای کودکان سنین ۴ تا ۷ سال و ۳ ماه و ترکیب کلی زبان (GLC) را برای کودکان هر دو گروه سنی محاسبه کرد.
- مقیاس هوشی کودکان وکسلر – ویرایش پنجم ( WISC-5 (
WISC-5 شامل خرده آزمونهای فرعی متعددی است که همچنین نمره IQ کل را هم به ما می‌دهد. این آزمون همچنین پنج «نمره عامل» را به به ما می دهد که ابعاد مختلف عملکرد را اندازه‌گیری می‌کند. این عوامل عبارتند از درک کلامی، دیداری- فضایی، استدلال سیال، سرعت پردازش و حافظه کاری. این عوامل عملکرد کودک را در ابعاد معنی دار توانایی ذهنی منعکس می کند و اطلاعات مفیدی را در مورد سبک یادگیری کودک ارائه می دهد.
عامل درک کلامی دانش کلامی کودکان و توانایی آنها در استفاده از مهارت های کلامی خود را در موقعیت های جدید اندازه گیری می کند. نمرات این عامل همچنین بازتابی از محیط آموزشی و خانه کودک است. به عبارت دیگر، اگر کودک با محیطی احاطه شده باشد که از نظر کلامی غنی شده باشد، احتمالاً در این عامل بهتر عمل خواهد کرد.
عامل دیداری- فضایی برای اندازه گیری شکل گیری مفهوم غیرکلامی، ادراک و سازماندهی بصری، پردازش همزمان، هماهنگی بینایی-حرکتی، یادگیری و توانایی جداسازی شکل و زمین در محرک های بصری طراحی شده است.
عامل استدلال سیال توانایی تشخیص روابط مفهومی اساسی بین اشیاء بصری و استفاده از استدلال برای شناسایی و اعمال قوانین را اندازه گیری می کند.
سرعت پردازش، سرعتی را می سنجد که کودکان می توانند اطلاعات بصری ساده مانند طرح های انتزاعی یا اعداد را بدون اشتباه پردازش کنند. اگرچه معیاری برای سنجش توانایی کودک در تفکر یا استدلال نیست، مشکل در پردازش اطلاعات ساده (مثلاً کپی کردن نمادها یا حروف یا اسکن سریع برگه برای اشتباهات) باعث می شود کودک زمان و انرژی ذهنی کمتری برای درک و پردازش مطالب جدید داشته باشد.
حافظه فعال نشان دهنده توانایی کودک برای نگهداری اطلاعات در حافظه است تا بتواند آن را دستکاری کند یا با آن محاسبات انجام دهد. این شامل توانایی انجام محاسبات ذهنی است و می تواند تحت تأثیر توجه ضعیف قرار گیرد.
- مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر – ویرایش چهارم (WAIS-IV)
WAIS-IV رایج ترین تست هوش برای افراد 16 تا 90 ساله است.
این تست از 10 خرده آزمون اصلی و پنج خرده آزمون تکمیلی تشکیل شده است، با 10 خرده آزمون اصلی، نمراتی بدست می آید که مجموع آنها برای بدست آوردن ضریب هوشی مقیاس کل است. در WAIS-IV، نمرات ضریب هوشی کلامی / عملکردی نسخه های قبلی حذف و با امتیازات شاخص جایگزین شد.
نمرات و مقیاس های شاخص
چهار نمره شاخص نمایانگر مولفه های اصلی هوش:
- شاخص درک کلامی (VCI)
- شاخص استدلال ادراکی (PRI)
- شاخص حافظه کاری (WMI)
- شاخص سرعت پردازش (PSI)
همچنین می توان دو نمره کلی که برای جمع بندی توانایی شناختی استفاده می شود، بدست آورد:
IQ یا ضریب هوش کلی (FSIQ)، بر اساس عملکرد ترکیبی کل VCI ،PRI ،WMI و PSI
شاخص توانایی عمومی (GAI)، فقط بر اساس شش خرده آزمون که VCI و PRI تشکیل می دهند.
